Anadolu’nun en eski yerleşimlerinden biri olan Erzincan, Akadlardan Hititlere, Urartulardan Roma’ya, Selçuklulardan Osmanlı’ya uzanan binlerce yıllık geçmişiyle dikkat çekiyor. Stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca birçok medeniyetin hakimiyetinde kalan şehir, bugün hâlâ Altıntepe gibi eşsiz arkeolojik miraslarıyla geçmişin izlerini taşıyor.
Erzincan, M.Ö. 2600’lere uzanan köklü geçmişiyle birçok uygarlığın hâkimiyetine sahne oldu. Tarih boyunca stratejik konumu nedeniyle sık sık el değiştiren şehir, bugün dahi geçmişten izler taşıyan önemli bir kültür merkezidir.
HİTİTLERDEN URARTULARA: İLK MEDENİYETLERİN İZLERİ
M.Ö. 2600’lü yıllarda Akadların etkisi altında olan Erzincan, M.Ö. 2000’lerden itibaren çeşitli site krallıklarının yönetimine geçti. Uzun yıllar boyunca Hitit hakimiyetinde kalan bölge, daha sonra Urartu Medeniyetinin önemli kentlerinden biri hâline geldi.
Erzincan’ın 15 kilometre doğusunda bulunan Altıntepe Höyüğü, Urartu dönemine ait en değerli kalıntılar arasında yer alıyor ve bölgenin tarihsel önemini gözler önüne seriyor.
İSKİT, MED VE PERS DÖNEMLERİ
M.Ö. 650’de İskitlerin denetimine giren şehir, kısa süre sonra Medler tarafından ele geçirildi. Ardından Pers İmparatorluğunun hâkimiyeti başladı ve Erzincan bu dönemde 200 yıldan fazla Pers kontrolünde kaldı.
Perslerin İskender tarafından yenilmesi üzerine şehir, Helen hâkimiyetine geçti.
ROMA VE PONTUS ARASINDA ZORLU YILLAR
Roma ile Pontus Krallığı arasındaki mücadelelerin merkezinde kalan Erzincan, bu dönemde oldukça çalkantılı bir süreç yaşadı. Bazı kaynaklara göre 22, bazılarına göre 25 dilin konuşulduğu şehir; entelektüel, ticarete hâkim bir nüfusa sahipti.
Halk, Roma yerine Pontus Krallığı’nı desteklediği için Romalıların ağır baskılarına maruz kaldı. Tam Roma hakimiyeti ancak M.Ö. 60’larda sağlanabildi ve şehir yaklaşık 450 yıl boyunca Roma yönetiminde kaldı.
SASANİLER, EMEVİLER VE İSLAM ORDULARI
M.S. 395’te Sasanilerin eline geçen Erzincan, 540 yılına kadar bu yönetim altında kaldı. Aynı yıl İslam ordularının bölgeye girmesiyle Sasani hâkimiyeti sona erdi. Şehir bir süre Emevilerin kontrolünde kaldı ve Roma–Emevi mücadelelerinin ortasında kaldı.
TÜRKLERİN GELİŞİ VE MENGÜCEK BEYLİĞİ
1071 Malazgirt Zaferi’nin ardından başlayan Türkleşme hareketi ile Erzincan Mengücek Beyliğinin hakimiyetine girdi ve o tarihten bu yana kesintisiz olarak 900 yılı aşkın süredir Türk yurdu olarak kaldı.
Selçuklularla Mengücekliler arasındaki anlaşmazlık sonrası şehir doğrudan Selçuklu Devletine bağlandı.
MOĞOLLAR, İLHANLILAR VE BEYLİKLER DÖNEMİ
1247’de Moğol istilasına uğrayan şehir, kısa süreliğine Saltuklular ve İlhanlılar tarafından yönetildi. Beylikler döneminde Eratna Devleti’nin başkenti olarak önemli bir rol üstlendi. Daha sonra Karakoyunlu ve Akkoyunlu hâkimiyetine geçen Erzincan, yaklaşık 100 yıllık bu sürecin sonunda 1502 yılında Safevilerin kontrolüne girdi.
YAVUZ – ŞAH İSMAİL ÇATIŞMASI VE OSMANLI DÖNEMİ
Erzincan, Şah İsmail ile Yavuz Sultan Selim arasındaki büyük mücadelenin önemli sahnelerine tanıklık etti. Çaldıran Zaferi sonrası bölge tamamen Osmanlı topraklarına katıldı.
1. DÜNYA SAVAŞI VE KURTULUŞ
I. Dünya Savaşı sırasında şehir, kısa süreliğine Rus ve Ermeni işgali altında kaldı. Erzincan, 13 Şubat 1918’de Vehip Paşa komutasındaki Türk birlikleri tarafından tekrar özgürlüğüne kavuştu.
Cumhuriyet’in ilanından sonra ise Türkiye Cumhuriyeti’nin önemli vilayetlerinden biri olarak yerini aldı.
TARİHİN MERKEZİNDEKİ ŞEHİR: ERZİNCAN
Bugün hem doğası hem tarihsel mirasıyla öne çıkan Erzincan, Altıntepe başta olmak üzere birçok arkeolojik alanı, köklü kültürü ve binlerce yıllık geçmişiyle Anadolu’nun yaşayan tarihi olmayı sürdürüyor.
