Nöbetçi Eczaneler
TMO’nun Mayıs 2025 Fenolojik Değerlendirme Raporu, Türkiye’de hububat ve bakliyat üretiminde ciddi kuraklık etkilerini ortaya koydu. Yağışların %23 azaldığı 2024/25 sezonunda, özellikle Güneydoğu Anadolu’da %30-50 verim kaybı bekleniyor. Erzincan ise serin iklimiyle seracılıkta umut vadediyor!
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), Merkez ve Taşra teşkilatı teknik personelinin saha gözlemleri, meteorolojik veriler ve teknik bilgilerle hazırladığı Fenolojik Değerlendirme – Hububat ve Bakliyatta Yağış, Ekiliş ve Gelişim Analizi (Mayıs 2025 Değerlendirmesi) raporunu yayımladı. 32 sayfalık kapsamlı rapor, Türkiye’nin hububat ve bakliyat üretiminde 2024/25 sezonunda karşılaştığı zorlukları ve bölgesel dinamikleri detaylı bir şekilde ortaya koyuyor. Yağış yetersizliği, yüksek sıcaklıklar ve kuraklık, özellikle kıraç alanlarda üretimi ciddi şekilde tehdit ederken, bazı bölgelerde alternatif tarım yöntemleri umut veriyor.
YAĞIŞLARDA CİDDİ AZALMA: KURAKLIK ETKİSİ DERİNLEŞİYOR
Rapora göre, Mayıs 2025’te Türkiye genelinde yağış miktarı 48,2 mm olarak kaydedildi; bu, 1991-2020 ortalaması olan 52,7 mm’nin %9, 2024 Mayıs ayının 70,3 mm’sinin ise %31 altında. 1 Ekim 2024 – 31 Mayıs 2025 su yılı döneminde kümülatif yağış 371,1 mm ile normalin (484,5 mm) %23, geçen yılın (504,7 mm) %27 altında gerçekleşti. Özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yağışlar %52 azalarak son 18 yılın en düşük seviyesine geriledi. Şanlıurfa’da %56, Hatay’da %64 azalma dikkat çekerken, Muğla’da %70 artış kaydedildi.
BÖLGESEL ANALİZ: HUBUBATTA VERİM KAYIPLARI ÖNGÖRÜLÜYOR
İç Anadolu: Kuraklık ve Donun Gölgesinde
İç Anadolu, Türkiye’nin buğday üretiminin %33’ünü karşılıyor. Ancak Mayıs 2025’te yağışlar normalin %18, geçen yılın %45 altında kaldı (41,1 mm). Su yılı yağışları da %33 azaldı (219,5 mm). Yozgat’ta -6,8°C’lik don olayı ve yetersiz yağışlar, kıraç alanlarda %15-20 verim kaybına yol açtı. Konya ve Aksaray’da yüksek sıcaklıklar nedeniyle hububat strese girerek erken başak çıkardı; bazı kıraç tarlalarda %50’nin üzerinde verim kaybı bekleniyor. Ankara ve Kırşehir’de ise %10-15 rekolte düşüşü öngörülüyor.
Güneydoğu Anadolu: Tarımsal Kuraklık Alarmı
Buğday üretiminin %22’sini sağlayan Güneydoğu Anadolu, en ağır darbeyi aldı. Mayıs yağışları %42 (23,4 mm), su yılı yağışları %52 (245,4 mm) azaldı. Şanlıurfa’da kıraç arpa tarlalarında verim kaybı o kadar yüksek ki bazı alanlar hasat edilmeden sürüldü. Diyarbakır’da tane dolum evresi kısa sürdü, hektolitre değerleri düşük, protein oranları ise yüksek çıktı. Bölgede buğdayda %15-30, arpada %25-50 verim kaybı bekleniyor.
Marmara: Karışık Tablo
Marmara’da Mayıs yağışları normalin %5 altında (42,8 mm), su yılı yağışları %24 azaldı (413,5 mm). Balıkesir’de yağışlar hububat gelişimini desteklese de, Tekirdağ’da yetersiz ve düzensiz yağışlar nedeniyle %15-20 verim kaybı öngörülüyor. Bölgede yabancı ot ve pas hastalığına karşı ilaçlamalar yapıldı.
Karadeniz: Olumlu Koşullar
Karadeniz, su yılı yağışlarında normalin %5 üzerinde (532,4 mm) seyretti. Çorum ve çevresinde hasat başladı; Samsun, Sinop ve Tokat’ta verim ve kalitenin iyi olması bekleniyor, ancak güney kesimlerinde %15-20 kayıp tahmin ediliyor.
Akdeniz: Hasat ve Kalite Sorunları
Akdeniz’de Mayıs yağışları normalin %4 üzerinde (45,5 mm), ancak su yılı yağışları %30 azaldı (428,2 mm). Antalya’da dolu yağışı 2.000 dekar hububat arazisini hasat edilemez hale getirdi. Adana’da sulu alanlarda 400-600 kg/da, kıraç alanlarda 50-300 kg/da verim alındı. Bölgede %15-50 verim kaybı bekleniyor.
Doğu Anadolu: Erzincan’da Umut
Doğu Anadolu’da Mayıs yağışları normal seviyelerde (67,1 mm), su yılı yağışları %22 azaldı (364,2 mm). Erzincan ve Iğdır’da buğday başaklanma döneminde; Van’da ise yağış azlığı gelişimi olumsuz etkiledi. Bölgede %20-30 verim kaybı öngörülüyor. Ancak Erzincan’ın serin iklimi ve jeotermal kaynakları, seracılık için umut vadediyor (KUDAKA raporuyla bağlantılı).
Ege: Cüzi Kayıplar
Ege’de Mayıs yağışları %21 (35,4 mm), su yılı yağışları %25 azaldı (401,1 mm). İzmir ve Denizli’de sulama sorunları nedeniyle buğday ve arpaya kayış oldu; verim kaybı sınırlı bekleniyor.
BAKLİYAT ÜRETİMİNDE KURAKLIK ETKİSİ
Kırmızı Mercimek: Güneydoğu’da Kayıp
Kırmızı mercimek ekilişlerinin %95’i Güneydoğu Anadolu’da gerçekleşiyor. Şanlıurfa’da %30-50, Gaziantep’te %10-15 verim kaybı raporlandı. Mardin’de kıraç alanların yarısı kurudu, bazı tarlalar hasat edilmedi. Bölgede rekolte ciddi şekilde düştü.
Nohut: İç Anadolu’da Zorlu Sezon
İç Anadolu, nohut üretiminin %70’ini karşılıyor. Yozgat, Kırıkkale ve Ankara’da yağış yetersizliği nedeniyle %20-25 verim kaybı bekleniyor. Taneler cılız kalarak kaliteyi etkiledi.
Yeşil Mercimek ve Kuru Fasulye
Yeşil mercimek ekilişleri İç Anadolu’da %10 arttı; hasat Temmuz’da başlayacak. Kuru fasulye ekilişleri ise Kırşehir’de azaldı, Doğu Anadolu’da ise çıkışlar başladı.
ÇELTİK VE MISIR: BÖLGESEL FARKLILIKLAR
Çeltik: Sulama Sorunları
Marmara’da çeltik ekilişleri %62’yi oluşturuyor, ancak su kısıtlamaları nedeniyle Biga ve Edirne’de alanlar daraldı. Karadeniz’de sulama sorunu olmadığından ekim alanları sabit kaldı.
Mısır: Artış Eğilimi
Mısır ekilişleri İç Anadolu’da %5, Doğu Anadolu’da %10 arttı; Ege’de %10-15 azaldı. Adana’da kırmızı örümcek zararlısına karşı ilaçlamalar devam ediyor.
Önemli Uyarı: Anız Yakma
Rapor, anız yakmanın doğaya ve toprağa zararlarını vurguluyor: “Anız yakma, geleceğini ateşe atma!” uyarısıyla çevresel farkındalığa dikkat çekiyor.