Nöbetçi Eczaneler
Kemaliye’nin unutulmaya yüz tutmuş gazenne kumaşı, Kemaliyeli Kadınlar Derneği (KEKAD) öncülüğünde kurulan atölyelerde kadın emeğiyle yeniden dokunuyor. Sivas Olgunlaşma Enstitüsü iş birliğiyle modern tasarımlara kavuşan bu kültürel miras, Bohça Mağazalarında satışa sunularak Türkiye’nin dört bir yanına ulaşıyor.
Erzincan’ın Kemaliye ilçesinde yüzyıllardır dokunan, ancak zamanla unutulmaya yüz tutan yöresel “gazenne kumaşı”, Kemaliyeli kadınların özverili çalışmalarıyla yeniden gün yüzüne çıkıyor. Geleneksel yöntemlerle dokunan bu özel kumaş, kadınların elinde şekillenerek gelecek nesillere aktarılıyor.
Kemaliye’de geçmişi asırlara dayanan ve özellikle 1960’lı ve 1970’li yıllarda ilçedeki hemen her evde dokunan gazenne kumaşı, teknolojik gelişmeler ve dokuma tezgâhlarının yenilenmemesi nedeniyle uzun yıllar atıl kaldı. Ancak Kemaliye’de faaliyet gösteren Kemaliyeli Kadınlar Derneği (KEKAD) öncülüğünde hayata geçirilen projelerle bu geleneksel dokuma yeniden canlandırılıyor.
KEKAD bünyesinde oluşturulan atölyelerde, tamamen doğal yöntemlerle, kök boyası ve yüzde 100 pamuk ipliği kullanılarak hazırlanan gazenne kumaşı; gömlekten kravata, peştamaldan masa örtüsüne kadar birçok farklı ürüne dönüşüyor. İlçenin geçmiş dokusunu yansıtan bu kumaşlar, hem yerel halkın geçimine katkı sağlıyor hem de bölge turizmine yeni bir soluk kazandırıyor.
Kemaliyeli kadınlar, ilçede bulunan tarihi cezaevinin bir bölümünü atölyeye dönüştürerek burada dokuma çalışmalarını sürdürüyor. Geleneksel dokuma tezgâhlarında emek emek işlenen gazenne kumaşı, hem nostaljik bir anlam taşıyor hem de kadınların ekonomik hayata katılımını destekliyor.
Kadınların bu özverili çalışmaları, genç kuşaklara da ilham oluyor. Atölyelerde verilen eğitimler sayesinde genç kızlar da tezgâh başına geçiyor, geleneksel motiflerle bezenmiş ürünler hazırlıyor. Bu sayede hem kültürel bir miras korunuyor hem de yeni nesillere aktarılıyor.
“80 KADINA EĞİTİM VERDİK”
Kemaliyeli Kadınlar Derneği Başkanı Ayşe Birler, 2009 yılında derneği kurduklarını ve kısa sürede önemli projelere imza attıklarını belirtti. Gazenne kumaşını yeniden canlandırmak amacıyla 2010 yılında ilk dokuma atölyesini açtıklarını ifade eden Birler, bugüne kadar yaklaşık 80 kadına eğitim verdiklerini söyledi.
Ayşe Birler, açıklamasında şu ifadelere yer verdi, “Unutulmaya yüz tutmuş el sanatlarımızı yeniden canlandırmak için çıktığımız bu yolda, hibe destek projeleriyle kurduğumuz atölyemiz sayesinde gazenne kumaşı yeniden hayat buldu. Eğittiğimiz kadınlardan biri bugün usta öğretici olarak görev yapıyor. %100 pamuklu iplikten, geleneksel çizgilerini koruyarak dokuduğumuz ürünler; kravattan peştamale, masa örtüsünden farklı kumaş türlerine kadar geniş bir yelpazeye sahip. Bu çalışmalarımız hem ilçe hem de ülke turizmi açısından büyük ilgi görüyor.” Dedi.
COĞRAFİ İŞARET TESCİLİ ALINDI
Gazenne kumaşına olan ilginin artmasıyla birlikte, Kemaliye Belediyesi tarafından bu kıymetli dokuma ürünü için coğrafi işaret tescili alındı. Ayrıca KEKAD ile Sivas Olgunlaşma Enstitüsü iş birliğinde tasarlanan özel ürünler, Bohça Mağazalarında satışa sunulmaya başlandı. Ayşe Birler, bu iş birlikleriyle gazenne kumaşının daha geniş kitlelere ulaşmasını hedeflediklerini belirtti.
“HAK ETTİĞİ DEĞERİ ALACAK”
Geleceğe yönelik hedeflerine de değinen Birler, marka ve model çalışmalarına hız verdiklerini ifade ederek, “Bu kıymetli kumaşımızın hak ettiği değeri alacağına inanıyoruz. Ürün temin etmek isteyenlerin derneğimizle iletişime geçmeleri yeterli olacaktır” dedi.
KÜLTÜREL MİRASIN CANLANMASI VE KADIN EMEĞİ
Gazenne kumaşının yeniden hayat bulması, yalnızca bir dokuma geleneğinin yaşatılması değil; aynı zamanda kadın emeğinin, kültürel mirasın ve yerel kalkınmanın bir araya gelmesi anlamına geliyor. Kadınların girişimiyle yeniden dokunmaya başlanan bu kumaş, Erzincan’ın Kemaliye ilçesinden Türkiye’nin dört bir yanına ve belki de dünyaya açılmaya hazırlanıyor.