Nöbetçi Eczaneler
Türkiye genelinde etkisini artıran sıcaklar, ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getiriyor. Sağlık Bakanlığı, yüksek sıcaklık ve nemin vücut ısısını artırarak metabolizmayı zorladığını, özellikle yaşlılar, bebekler, kronik hastalığı olanlar ve açık alanda çalışanlar için risk oluşturduğunu belirtti. Bakanlık, sıcak çarpması ve dehidratasyon gibi tehlikelere karşı alınması gereken önlemleri kamuoyuyla paylaştı.
SICAKLIK VÜCUDU NASIL ETKİLİYOR?
Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasına göre, normalde terleme yoluyla vücut ısısı dengelenmeye çalışılsa da, aşırı sıcaklarda bu mekanizma yetersiz kalabiliyor. Yüksek nem oranı, terlemenin etkisini azaltarak vücut ısısının düşmesini zorlaştırıyor. Şişmanlık, yüksek ateş, kalp hastalığı, ruh ve sinir hastalıkları, alkol veya uyuşturucu kullanımı ile tansiyon düşürücü ve idrar söktürücü gibi ilaçların kullanımı, terlemeyi olumsuz etkileyerek beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabiliyor.
EN ÇOK RİSK ALTINDAKİ GRUPLAR
Sağlık Bakanlığı, aşırı sıcaklardan en çok etkilenen grupları şöyle sıralıyor:
• Yalnız yaşayan 65 yaş üstü yaşlılar
• 4 yaşından küçük çocuklar
• Hamileler
• Kronik hastalığı olanlar (şeker, kalp-damar, solunum, karaciğer, böbrek hastalıkları)
• Sürekli ilaç kullananlar (tansiyon, depresyon, uyku ilaçları)
• Açık alanda çalışanlar
• Aşırı kilolular
• Bakıma muhtaç kişiler
• Sokak çocukları ve evsizler
Bakanlık, özellikle yalnız yaşayan ve kronik hastalığı bulunan yaşlıların sıcak çarpması açısından en yüksek risk grubunda olduğunu vurguluyor.
KORUNMA ÖNERİLERİ
Sağlık Bakanlığı, sıcak havalarda sağlığı korumak için şu önlemleri öneriyor:
• Günün en sıcak saatlerinden kaçının: 10.00-16.00 saatleri arasında mecbur kalmadıkça dışarı çıkmayın.
• Açık alanda çalışanlar için: Güneş altında korunmasız kalmamaya özen gösterin, aşırı hareketlerden kaçının ve tuz içeren sulu gıdalar tüketin.
• Doğru kıyafet seçimi: Açık renkli, hafif, bol ve sıkı dokunmuş giysiler tercih edin. Geniş kenarlı, hava delikli şapkalar ve UV korumalı güneş gözlükleri kullanın.
• Güneşten korunun: 10.00-16.00 saatlerinde denize girmeyin ve güneşlenmeyin. Deniz keyfi için en az SPF 15 güneş koruyucu kremler, şapka ve gözlük kullanın, uzun süre güneş altında kalmayın.
• Fiziksel aktiviteleri sınırlayın: Yoğun spor ve aktiviteler için sabah veya akşam saatlerini tercih edin. Her saatlik spor için 2-4 bardak sıvı alın.
• Risk gruplarını izleyin: Yaşlılar ve bebekler, sıcak çarpması belirtileri açısından günde en az iki kez kontrol edilmeli.
• Araçlarda dikkat: Bebek, çocuk, engelli veya hayvanları park halindeki araçlarda bırakmayın; araç içi sıcaklık hızla yükselir.
• Kapalı alanları havalandırın: Ev ve iş yerlerini iyi havalandırın, güneş gören pencereleri perdeyle gölgelendirin.
• Vücut ısısını düşürün: Sık sık duş alın veya eller, ayaklar, yüz ve ense gibi bölgeleri soğuk suyla ıslatın.
BESLENME VE SIVI ALIMI İÇİN ÖNERİLER
Sağlık Bakanlığı, sıcak havalarda beslenme ve sıvı tüketimi için şu tavsiyelerde bulunuyor:
• Yeterli sıvı alın: Susuzluk hissetmeseniz bile günde 2-2,5 litre (12-14 bardak) sıvı tüketin.
• Sağlıklı kahvaltı: Az yağlı peynir, zeytin ve taze sebzelerle kahvaltı yapın. Kafeinli içecekler yerine süt, meyve suyu veya ıhlamur, kuşburnu gibi bitki çayları tercih edin.
• Yağlı yiyeceklerden kaçının: Kızartma yerine haşlama, ızgara veya az suda pişirme yöntemlerini kullanın. Bitkisel yağlar tercih edin.
• Sebze ve meyve ağırlıklı beslenin: Vücut direncini artırmak için bol sebze ve meyve tüketin.
• Doğru içecekler seçin: Kahve, çay ve gazlı içecekler yerine su, ayran, süt veya meyve suyu için. Çok soğuk veya buzlu içeceklerden kaçının.
• Alkol ve şekerli içeceklerden uzak durun: Bunlar sıvı kaybını artırır.
• Gıda güvenliğine dikkat: Açıkta satılan yiyeceklerden kaçının. Et, yumurta, süt, balık gibi çabuk bozulan gıdaları açıkta bekletmeyin ve hijyen kurallarına uyun.
• Doktor tavsiyesine uyun: Sıvı kısıtlaması olanlar veya idrar söktürücü kullananlar doktorlarına danışmalı.
SIVI TÜKETİMİ VE BESLENME ÖNERİLERİ
Sağlık Bakanlığı, sıcak havalarda sıvı tüketimi konusunda önemli uyarılarda bulundu. Günde en az 2-2,5 litre sıvı tüketilmesi gerektiğini vurgulayan Bakanlık, susuzluk hissi olmasa bile düzenli su içmenin önemine dikkat çekti. Özellikle su tüketiminde zorlananlar için suya nane, limon, zencefil veya meyve parçaları eklenerek içimin kolaylaştırılabileceği belirtildi. Ayran, ev yapımı limonata ve maden suyu gibi içeceklerin de sıvı alımını destekleyebileceği ifade edilirken, çay, kahve ve gazlı içeceklerin suyun yerini tutamayacağı vurgulandı. İdrar renginin sıvı alımının yeterliliğini gösterdiği belirtilerek, renksize yakın idrarın yeterli, koyu sarı rengin ise yetersiz sıvı alımına işaret ettiği açıklandı.
BESLENME ÖNERİLERİ
Bakanlık, sıcak havalarda beslenme düzenine dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı. Vitamin, mineral ve su içeriği yüksek sebze ve meyvelerin tüketiminin önemine değinilirken, meyvelerin fruktoz içeriği nedeniyle ölçülü tüketilmesi gerektiği hatırlatıldı. Aşırı yağlı, baharatlı ve şekerli gıdalardan kaçınılması önerildi; kızartma ve sakatat yerine ızgara, haşlama veya buğulama yöntemiyle hazırlanmış yağsız etlerin tercih edilmesi gerektiği belirtildi. Haftada en az iki kez balık tüketiminin önemine vurgu yapıldı. Akşam yemeklerinin en geç saat 20.00’de yenmesi ve uyumadan 2-3 saat önce hafif bir ara öğünle günün tamamlanması önerildi.
GIDA GÜVENLİĞİ
Sağlık Bakanlığı, sıcak havalarda gıda güvenliğinin daha da önem kazandığını belirtti. Et, tavuk, balık, yumurta, süt ve süt ürünlerinin çabuk bozulabileceği ve besin zehirlenmelerine yol açabileceği uyarısında bulundu. Sebze ve meyvelerin iyice yıkanması gerektiği, temiz olmayan suların veya bu sularda yıkanan gıdaların ishale neden olabileceği ifade edildi. Ayrıca, gıdaların güneşte uzun süre bekletilmemesi gerektiği vurgulandı.
Sağlık Bakanlığı, sıcak havalarda özellikle risk gruplarının dikkatli olması gerektiğini vurguladı. Sıcak çarpması belirtileri (baş dönmesi, bulantı, yüksek ateş, halsizlik) fark edildiğinde acil tıbbi müdahale gerektiğini belirten Bakanlık, bu basit ama etkili önlemlerle sıcakların olumsuz etkilerinden korunmanın mümkün olduğunu ifade etti.
Kaynak: ektiklabilgielinde.saglik.gov.tr