Nöbetçi Eczaneler
Hepatit B, ciddi bir karaciğer hastalığı. Ücretsiz aşılar ve erken tanı ile bu tehlikeden korunmak mümkün. Aşıyla sağlıklı bir geleceğe adım atın!
HEPATİT B’YE KARŞI FARKINDALIK: AŞIYLA SAĞLIKLI BİR GELECEK
Hepatit B, hepatit B virüsünün (HBV) neden olduğu bulaşıcı bir karaciğer hastalığıdır. Kronik karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanseri gibi ciddi sonuçlara yol açabilen bu hastalık, dünya genelinde milyonlarca insanı etkiliyor. Ancak doğru önlemler ve aşılama ile Hepatit B’den korunmak mümkün. Türkiye’de yürütülen ücretsiz aşılama programları, bu mücadelede önemli bir rol oynuyor.
HEPATİT B NASIL BULAŞIR?
Hepatit B, kontrol edilmemiş kan nakli, steril olmayan tıbbi müdahaleler, anneden bebeğe doğum sırasındaki bulaş, kullanılmış enjektör paylaşımı, tıraş bıçağı veya diş fırçası gibi kişisel eşyaların ortak kullanımı, steril olmayan dövmeler, piercingler ve güvenli olmayan cinsel ilişki yoluyla bulaşabilir. HBsAg pozitif bireyler, belirtilerden 2 ay öncesinden belirtilerin sona ermesine kadar bulaştırıcıdır.
BELİRTİLER NELERDİR?
Hepatit B, yetişkinlerde virüsle temas sonrası 45-160 gün içinde halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı, ateş, baş ağrısı, kas-eklem ağrıları, deri döküntüleri, koyu renk idrar ve sarılık gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. Çocuklarda belirtiler daha az görülür. Halsizlik ve yorgunluk, iyileşme döneminde haftalarca sürebilir.
NEDEN KORUNMAK ÖNEMLİ?
Akut Hepatit B, yetişkinlerin çoğunda iyileşse de %1-2’sinde ölümcül fulminant hepatit gelişebilir. Kronik Hepatit B ise siroz ve karaciğer kanseri gibi ciddi sonuçlara yol açarak her yıl binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden oluyor. Özellikle bebeklik ve çocukluk döneminde virüsle enfekte olanlarda kronikleşme riski yüksek; yenidoğanlarda %90, 1-5 yaş çocuklarda %30-50 oranında kronik enfeksiyon gelişiyor. Yetişkinlerde bu oran %5’e düşüyor.
KİMLER RİSK ALTINDA?
Hemodiyaliz hastaları, organ nakli adayları, sık kan ürünü kullananlar, madde bağımlıları, Hepatit B taşıyıcılarının aşısız aile üyeleri, çok eşli bireyler, eşcinsel/biseksüel erkekler, kronik karaciğer hastalığı olanlar, cezaevi sakinleri, dövme/piercing yaptıranlar, berberler, kuaförler, manikür/pedikürcüler, zihinsel engelli bakımevi sakinleri, güvenlik personeli, sağlık çalışanları ve Hepatit B’nin yaygın olduğu ülkelere seyahat edenler yüksek risk grubunda.
KORUNMA YOLLARI NELERDİR?
Hepatit B’den korunmanın en etkili yolu aşılama. Türkiye’de çocukluk çağında ve risk gruplarında ücretsiz Hepatit B aşısı uygulanıyor. Bebeklerde aşı, doğumda ilk 24-72 saatte, 1. ay sonunda ve 6. ayda olmak üzere 3 doz şeklinde yapılıyor. Annesi Hepatit B taşıyıcısı olan yenidoğanlara, doğumdan sonraki 12 saat içinde Hepatit B aşısı ve Hepatit B İmmünglobülin (HBIG) uygulanarak %95 koruma sağlanıyor. Yetişkinlerde de 0-1-6 ay şemasıyla aşılama yapılıyor.
Diğer korunma yöntemleri arasında steril tıbbi malzemeler kullanılması, enjektör paylaşımından kaçınılması, dövme/piercing için tek kullanımlık malzemeler tercih edilmesi, kişisel eşyaların ortak kullanılmaması, güvenli cinsel ilişki ve tüm gebelerin HBsAg testiyle taranması yer alıyor.
TEDAVİ MÜMKÜN MÜ?
Akut Hepatit B’nin özel bir tedavisi yok; destekleyici tedavi uygulanıyor. Kronik Hepatit B’de ise amaç, siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserini önlemek. Antiviral ilaçlar ve düzenli takip ile hastalık kontrol altına alınabiliyor, ancak virüs genellikle tamamen yok edilemiyor. Tedavi, hastalığın şiddetine göre ağızdan ilaçlardan karaciğer nakline kadar çeşitleniyor.
AŞININ ETKİNLİĞİ VE YAN ETKİLERİ
Hepatit B aşısı, bebeklerde ve 19 yaşına kadar olanlarda %95, yetişkinlerde %90’ın üzerinde bağışıklık sağlıyor. 40 yaş üstünde etkinlik %90, 60 yaş üstünde %75’e düşebiliyor. Aşıya yanıt vermeyenlerde ikinci bir 3 doz serisi uygulanabiliyor. Nadir yan etkiler arasında enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş, halsizlik ve baş ağrısı var. Anafilaksi, 600.000’de bir görülen çok nadir bir yan etki. Ekmek mayasına karşı ciddi alerjisi olanlara aşı yapılmamalı.
TÜRKİYE’DE ÜCRETSİZ AŞI FIRSATI
T.C. Sağlık Bakanlığı, çocukluk çağındaki tüm bireylere ve risk gruplarına Hepatit B aşısını ücretsiz sunuyor. Aşı, sağlık ocakları ve hastanelerde kolayca uygulanabiliyor. Erken yaşta aşılama, özellikle kronikleşme riskinin yüksek olduğu bebeklik ve çocukluk döneminde hayati önem taşıyor. Kaynak: saglik.gov.tr